Giấc ngủ quan trọng với mọi người, tựa như ăn uống, hít thở. Vậy ta nên làm thế nào khi thiếu ngủ để đảm bảo sức khỏe tổng thể?
Mỗi người có một góc nhìn khác nhau về giấc ngủ. Một số người trong chúng ta hoan nghênh điều này, đếm từng giây đồng hồ kêu bíp bíp bên tai cho đến khi ngủ. Những người khác coi giấc ngủ như cơn đau ở mông, cản trở việc làm hàng ngày của họ.
Tuy nhiên, dù yêu hay ghét, giấc ngủ là khả năng cần thiết tương tự ăn uống, hít thở. Khi không được nghỉ ngơi, chúng ta có thể cảm nhận rõ ràng điều đó.
Hội chứng sương mù nào và quầng thâm mắt báo hiệu về chứng thiếu ngủ. Nhưng chính xác nó đòi hỏi điều gì? Thiếu ngủ thường được định nghĩa là tình trạng không ngủ đủ liên tục. Nó cũng liên quan đến những đêm trằn trọc không thường xuyên, nhưng thỉnh thoảng chúng ta mất ngủ mà không tổn thương nghiêm trọng.
Đối với hầu hết người lớn, thiếu ngủ liên quan đến tình trạng thường xuyên ngủ ít 7 tiếng. Tuy nhiên, thanh thiếu niên, trẻ em và trẻ sơ sinh cần ngủ nhiều hơn, thậm chí bé sơ sinh còn ngủ tới 17 giờ mỗi ngày trong vài tháng đầu tiên (dù sao chúng cũng không thể lên kế hoạch nghỉ ngơi).
Thiếu ngủ để lại món nợ ngủ mà chúng ta không bao giờ trả được. Khi phát triển mãn tính, nó bắt đầu ảnh hưởng đến chất lượng (và cuối cùng là số lượng) cuộc sống của chúng ta.
Thiếu ngủ do đâu?
Thiếu ngủ có nhiều nguyên nhân, khác nhau từ nguyên nhân chính (như mất ngủ) đến nguyên nhân thứ phát (như thiếu ngủ do đau nhức). Nhưng kết quả cuối cùng đều như nhau, nó đều gây đỏ mắt đến quá mệt mỏi.
Một số nguyên nhân gây thiếu ngủ phổ biến bao gồm:
Những nguyên nhân ít phổ biến của thiếu ngủ gồm:
Thiếu ngủ có triệu chứng nào?
Hầu hết mọi người đều biết khi nào họ bị thiếu ngủ; thiếu ngủ là đầu mối rõ ràng. Nhưng một số người bị thiếu ngủ mà không nhận thức được đầy đủ, họ trằn trọc và thức dậy mà không nhớ gì cả. Hoặc họ đang đánh giá quá cao chất lượng nghỉ ngơi của mình.
Tuy nhiên, thật khó để bỏ qua các triệu chứng sau:
Thiếu ngủ và mất ngủ
Thiếu ngủ và mất ngủ thường được sử dụng thay thế cho nhau, ngụ ý rằng chúng là một. Thực tế, thiếu ngủ khác với mất ngủ vì mất ngủ đôi khi là do lựa chọn. Ví dụ, một học sinh trung học chọn thức đến sáng đọc sách để chuẩn bị cho kỳ thi sắp tới.
Mặt khác, mất ngủ cũng có thể do không ngủ được. Mất ngủ dẫn đến thiếu ngủ, nhưng thiếu ngủ cũng tồn tại trong trường hợp không bị mất ngủ.
Việc nắm được sự khác biệt rất quan trọng vì chúng liên quan đến các phương pháp điều trị khác nhau. Tình trạng thiếu ngủ do lối sống có thể khắc phục bằng cách sửa đổi lịch trình hoặc thiết lập thói quen. Mất ngủ (và các rối loạn giấc ngủ khác) có thể được điều trị bằng thuốc, liệu pháp nhận thức hành vi cho chứng mất ngủ (CBT-I), hoặc cả hai.
Thiếu ngủ khiến chúng ta mệt mỏi, mơ màng và dễ đổ muối vào món ăn khi nhầm nó với đường. Tuy nhiên, tác hại thực sự của việc thiếu ngủ còn sâu sắc hơn nhiều. Trên thực tế, không có bộ phận nào trên cơ thể không bị ảnh hưởng bởi những đêm mất ngủ.
Thiếu ngủ và hệ thần kinh trung ương
Hệ thống thần kinh trung ương thực chất là hệ thống đường cao tốc của cơ thể, vận chuyển dữ liệu lên xuống và xử lý thông tin. Giấc ngủ sửa chữa các ổ gà trên đường cao tốc và đường nối bị hư hỏng, từ đó đảm bảo giao thông thông suốt. Khi chúng ta nghỉ ngơi, các con đường hình thành giữa các tế bào thần kinh và giúp chúng ta ghi nhớ những gì đã học.
Nếu tình trạng thiếu ngủ xảy ra, những con đường này không được hình thành một cách hiệu quả. Điều này khiến bạn khó tập trung, khó học những điều mới và thiếu sự phối hợp. Thêm vào đó, chúng ta cũng cảm thấy ủ rũ, không có lý trí, thiếu kiên nhẫn, kém sáng tạo và ít có khả năng đưa ra quyết định.
Ở những người mắc bệnh tâm thần, thiếu ngủ có thể làm triệu chứng thêm trầm trọng. Ở những người có khuynh hướng di truyền bệnh tâm thần, tình trạng thiếu ngủ đóng vai trò như cọng rơm làm gãy lưng lạc đà, từ đó làm khởi phát bệnh.
Nó có thể kích hoạt hưng cảm trong rối loạn lưỡng cực, gây hành vi bốc đồng và làm cho chứng lo âu, trầm cảm, hoang tưởng cùng ý định tự tử tồi tệ hơn.
Thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương bằng cách gây tình trạng vi ngủ, một loại giấc ngủ không chủ ý diễn ra trong vài giây mà người ngủ không nhận ra. Nếu giấc ngủ ngắn xảy ra khi đang đọc sách hoặc xem phim thì đó không phải vấn đề lớn. Nhưng nó rất nguy hiểm khi bạn đang làm làm những việc như lái xe, leo thang, đi bộ xuống cầu thang, vận hành máy móc hạng nặng, ăn tối hoặc sử dụng dụng cụ điện.
Thiếu ngủ và khả năng miễn dịch
Hệ thống miễn dịch là cơ chế bảo vệ đứng chúng ta khỏi virus, vi khuẩn, ung thư và các bệnh khác. Cơ thể được huấn luyện để tấn công bất kỳ kẻ xâm lược nào, tạo ra các kháng thể và cytokine bảo vệ.
Những người có hệ thống miễn dịch mạnh mẽ thường ít mắc bệnh. Hệ thống luôn sẵn sàng chiến đấu, vì vậy họ không bị nhiễm lạnh thông thường, cúm, liên cầu khuẩn hoặc các bệnh nghiêm trọng thường xuyên như người hệ miễn dịch yếu. Ngược lại, người có hệ thống miễn dịch kém thì làm ngược lại: Họ thấy mình không được khỏe như mọi người xung quanh.
Có một số vấn đề ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Chế độ ăn uống, tập thể dục, tổng thể sức khỏe và di truyền đều đóng vai trò. Những người có tiền sử bị bệnh khi nhỏ cũng miễn dịch mạnh mẽ hơn khi trưởng thành. Tất nhiên, vấn đề vệ sinh cũng đóng vai trò quan trọng vì hệ thống miễn dịch không thể chống lại vi-rút và vi khuẩn nếu chúng không được đưa vào cơ thể ngay từ đầu.
Và không có gì ngạc nhiên, giấc ngủ cũng ảnh hưởng rất nhiều đến yếu tố này. Một giấc ngủ ngon sẽ tạo cơ hội cho hệ thống miễn dịch nạp lại năng lượng, xây dựng các cytokine giúp cơ thể tự vệ. Nếu không ngủ, việc sản xuất các protein này sẽ giảm và cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. Ở những người bị bệnh, thiếu ngủ có thể kéo dài triệu chứng (điều này đặc biệt đúng đối với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp).
Thiếu ngủ và phổi
Giấc ngủ gắn chặt với hệ hô hấp, nhưng sự hợp tác này là con đường hai chiều. Thiếu ngủ liên quan đến một loạt các tình trạng hô hấp, bao gồm viêm mũi dị ứng (sốt cỏ khô, phấn hoa hoặc các chất gây dị ứng khác có trong không khí), hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), liệt dây thanh âm, bệnh màng phổi và hội chứng giảm thông khí. Thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến các bệnh không liên quan đến hô hấp nhưng gây hại cho phổi (bao gồm rối loạn thần kinh cơ, vẹo cột sống và béo phì nghiêm trọng).
Mối liên hệ giữa phổi và giấc ngủ là con dao 2 lưỡi. Các tình trạng trên không chỉ gây thiếu ngủ mà còn khiến người mắc khó có được một đêm nghỉ ngơi chất lượng.
Thật không may, một số bệnh hô hấp (như hen suyễn) thường tồi tệ hơn về đêm. Ngay cả người cảm lạnh thông thường cũng thường nhận thấy ho nhiều hơn về tối dù cả ngày không có triệu chứng gì. Chúng ta có thể đổ lỗi một phần nguyên nhân cho lực hấp dẫn vì việc nằm xuống khiến chất nhầy đọng lại. Nhưng nội tiết tố cũng đóng một vai trò vì cortisol, thành phần điều chỉnh các hormone gây căng thẳng. Khi cơ thể giải phóng nhiều cortisol hơn mức cần thiết, tình trạng viêm nhiễm trong đường thở sẽ trở nên tồi tệ hơn.
Thiếu ngủ và béo phì
Một số yếu tố có thể làm thay đổi chỉ số BMI. Chế độ ăn nhiều đường, chất béo và calo gây hại nhiều hơn so với chế độ ăn nhiều trái cây, rau và ngũ cốc. Tương tự, lối sống ít vận động không có lợi, trong khi lối sống năng động giúp giữ mức cân nặng ổn định. Và việc kết hợp 2 điều tiêu cực trên quả thực tồi tệ. Nói cách khác, ăn khoai tây nghiền trong khi nằm ngủ chắc chắn sẽ khiến cân nặng của bạn tăng vọt.
Giấc ngủ cũng liên quan đến chứng béo phì vì một vài lý do khác nhau. Điều đầu tiên là chúng ta không thể ăn khi không tỉnh táo. Thêm vào đó, thiếu ngủ còn ảnh hưởng đến nội tiết tố, gia tăng cảm giác thèm ăn. Nói một cách đơn giản, chúng ta càng ngủ ít, càng ăn nhiều.
Nguyên nhân nằm ở leptin và ghrelin, hormone kiểm soát cảm giác đói báo hiệu cho chúng ta biết khi nào no bụng. Thiếu ngủ làm giảm lectin - chất báo hiệu cho não bộ rằng dạ dày đã chứa đủ, đồng thời làm tăng ghrelin - chất báo cho chúng ta biết cần ăn nhiều hơn. Hai loại hormone này có xu hướng gia tăng cảm giác thèm ăn vặt vào đêm khuya và ăn quá nhiều sau trời tối.
Một hormone khác cần nhắc tới là là insulin với nhiệm vụ kiểm soát đường huyết (hoặc glucose). Khi thiếu ngủ, cơ thể không dung nạp glucose và kháng insulin điều tiết. Điều này không chỉ dẫn đến béo phì mà còn cả bệnh tiểu đường.
Về mặt duy trì thói quen tập thể dục, thiếu ngủ khiến chúng ta ít gắn bó hoặc bắt đầu thói quen tập luyện. Không ai muốn chạy trên máy chạy bộ hoặc phủi bụi khỏi thảm tập khi đã kiệt sức cả.
Thiếu ngủ và tim mạch
Thiếu ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống tim mạch. Những người thiếu ngủ có nhiều khả năng bị huyết áp cao, cholesterol cao, nguy cơ đau tim và đột quỵ cao hơn.
Như đã đề cập ở trên, thiếu ngủ cũng có thể gây ra bệnh tiểu đường, làm hỏng các mạch máu và dây thần kinh có nhiệm vụ kiểm soát hệ thống tim mạch. Những người bị tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn và ở độ tuổi trẻ hơn mức trung bình.
Béo phì, một hậu quả tiềm ẩn khác của việc thiếu ngủ, cũng là yếu tố nguy cơ phổ biến gây ra bệnh tim. Do đó, thiếu ngủ ảnh hưởng đến hệ thống tim mạch theo cả cách trực tiếp và gián tiếp.
Thiếu ngủ và viêm nhiễm
Nghỉ ngơi mang lại cho cơ thể khoảng thời gian thư giãn cần thiết và cơ hội chữa lành, phục hồi những hao mòn hàng ngày. Một trong những cách nó thực hiện là kiểm soát tình trạng viêm. Vì vậy, không ngủ có thể phát triển tình trạng viêm nhiễm.
Viêm là dấu hiệu của tất cả các loại bệnh. Nó ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống cơ thể (tim mạch, hô hấp, GI...), tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, tiểu đường, bệnh tự miễn, đau nhức, rối loạn thần kinh...
Viêm không phải lúc nào cũng là điều xấu. Trong các vết thương cấp tính (chẳng hạn vết bỏng ở ngón tay hoặc ngón chân bị đứt), viêm cấp tính giúp chữa lành vết thương càng nhanh càng tốt. Tuy nhiên, các vấn đề phát sinh khi nó ở lại quá lâu. Viêm mãn tính không biến mất sẽ dẫn đến tổn thương.
Mặc dù vậy, trong những trường hợp viêm nhiễm lành tính, thiếu ngủ cũng có tác dụng. Ở những người đang phải đối mặt với chấn thương, vết cắt, vết thương và các vấn đề khác cần phản ứng viêm cấp tính, thiếu ngủ kéo dài thời gian lành và tăng tỷ lệ nhiễm trùng, đau nhức, sưng tấy, dễ để lại sẹo.
Thiếu ngủ và nhận thức
Có lẽ tác động mạnh mẽ nhất của tình trạng thiếu ngủ thể hiện trên mặt trận nhận thức. Khi mệt mỏi, chúng ta không thể bắt não làm những gì mong muốn. Trên thực tế, thiếu ngủ ảnh hưởng đến chức năng nhận thức của chúng ta theo nhiều cách khác nhau:
Những điều trên bao gồm những ảnh hưởng phổ biến từ việc thiếu ngủ, nhưng cũng có những hiệu quả ít được biết đến hơn. Một số bao gồm:
Tại sao chúng ta trông mệt mỏi?
Hầu hết chúng ta đã từng nghe người khác nói rằng trông bạn khá mệt mỏi. Nhưng cái đó nghĩa là gì? Tại sao thiếu nghỉ ngơi lại ảnh hưởng đến ngoại hình của chúng ta?
Đầu tiên, thiếu ngủ làm giảm sự phát triển của collagen, một loại protein quan trọng cung cấp cấu trúc cho xương, gân, dây chằng và da. Khi chúng ta già đi, collagen sẽ suy giảm. Điều đáng buồn là chúng ta không còn gương mặt căng tràn hạnh phúc.
Thiếu ngủ cũng làm giảm quá trình hydrat hóa của da, làm giảm độ PH, làm cho nếp nhăn nổi rõ hơn (ngủ trong môi trường quá khô hoặc không uống đủ nước cũng gây ra điều này). Điều này sẽ làm tăng tình trạng viêm da, đồng thời giảm khả năng chữa lành. Đối với những người bị rối loạn về da, bao gồm bệnh chàm, mụn trứng cá, dị ứng hoặc bệnh vẩy nến, thiếu ngủ còn làm triệu chứng trông rõ hơn.
Ngoài ra, có nhiều thứ khác thay đổi diện mạo của chúng ta ngoài việc thiếu ngủ. Đó có thể do thực phẩm chế biến sẵn, nằm sấp khi ngủ, uống nhiều caffein hoặc mẹ chồng mới ghé nhà.
Quá trình điều trị chứng thiếu ngủ không cụ thể từng bước như người ta vẫn tưởng: Nó đa dạng hơn chỉ đơn giản là đi ngủ. Tuy nhiên, tìm ra gốc rễ của nguyên nhân luôn là bước đầu tiên và cần sự trợ giúp từ chuyên gia y tế. Một khi biết điều gì đang khiến mình trằn trọc, chúng ta có thể cố gắng sửa đổi nó.
Nếu bạn đang gặp rối loạn giấc ngủ hoặc tình trạng tiềm ẩn, các phương pháp điều trị phổ biến nhất bao gồm:
Nếu việc thiếu ngủ liên quan nhiều đến lối sống, những điều sau đây có thể chứng minh hiệu quả:
Đương nhiên, ngăn ngừa một cái gì đó tốt hơn là điều trị nó. Nếu có thể ngăn chặn tình trạng thiếu ngủ ngay từ đầu, thì chúng ta sẽ không bị đỏ mắt, tâm trạng tồi tệ, buồn bã, thất vọng và mệt mỏi.
Một số bí kíp ngăn ngừa thiếu ngủ bao gồm:
Tóm lại, thiếu ngủ không chỉ gây uể oải mà còn ảnh hưởng đến chúng ta theo những cách rõ ràng, tinh tế nhưng nghiêm trọng.
Đối với hầu hết mọi người, việc khắc phục các vấn đề giấc ngủ bắt nguồn từ lối sống. Nhưng khi tần suất thức trắng đêm ngày càng nhiều, hãy xử lý mọi thứ từ trong trứng nước trước khi chúng vuột khỏi tầm tay. Và đừng quên tham khảo ý kiến của bác sĩ bất cứ lúc nào.
Hy vọng thông tin hữu ích trên sẽ giúp bạn luôn giữ được lựa chọn tốt nhất cho giấc ngủ. Để được tư vấn và đặt mua chăn ga gối đệm, vui lòng liên hệ theo hotline hoặc địa chỉ cửa hàng thegioidemonline.com gần nhất.
By Ngọc Nguyễn
Quang Đức
Tôi đã mua hàng tai Đệm Xanh, Nhân viên rất nhiệt tình, phong cách phục vụ chuyên nghiệp. Một địa chỉ tin cậy để khách hàng đặt niềm tin.
Có 5 125 đánh giá về thegioidemonline.com